Phát biểu chỉ đạo tại Giao ban quản lý nhà nước quí II-2021 với các Sở TT&TT của Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng

Kính thưa các Đồng chí,

Các Sở TT&TT và các đơn vị phụ trách CNTT của các Bộ tham khảo phát biểu của Bộ trưởng kết luận giao ban quản lý nhà nước tháng 6 năm 2021. Văn phòng Bộ sao và gửi phát biểu này. Có một số nhận thức mới và cách làm mới. Đặc biệt là tìm cách tiếp cận mới để việc khó dễ đi, dễ làm và hiệu quả, ứng dụng công nghệ mới để giải quyết các vấn đề của đơn vị mình.

Bộ đã có văn bản làm rõ, làm tường minh các mục tiêu, các hạ tầng, các nền tảng và các ứng dụng cơ bản của chính phủ điện tử (CPĐT) và chính phủ số (CPS). Các Sở TT&TT và các đơn vị phụ trách CNTT theo đây mà làm để đạt mục tiêu. Cũng theo đây mà thống nhất cách hiểu về CPĐT và CPS. Anh Nguyễn Huy Dũng - Thứ trưởng nên tổ chức một buổi quán triệt, trao đổi, giải thích, làm rõ để thống nhất nhận thức, các việc phải làm, cách làm về CPĐT và CPS.

Năm 2021 này, tôi xin nhấn mạnh lại mục tiêu 100% dịch vụ công trực tuyến mức độ 4, 100% dịch vụ công trực tuyến nếu có hồ sơ offline thì phải có hồ sơ online, sau một năm lên online thì ít nhất đạt tỷ lệ 30% hồ sơ online. Tránh việc lên online mà người dân không dùng. Sau khi đạt 30% thì sẽ tiến hoá tiếp, khi nào đạt 70-80% thì có thể ra quyết định hành chính về ngừng cung cấp offline. Các Sở TT&TT và các đơn vị phụ trách CNTT của các Bộ phải coi đây là nhiệm vụ trọng tâm năm 2021. Sớm hoàn thành các nhiệm vụ CPĐT để bắt tay mạnh mẽ vào phát triển CPS.

Về CPS, Thủ tướng Chính phủ đặc biệt nhấn mạnh làm việc dựa trên dữ liệu. Mỗi bộ ngành, địa phương cần phải xây dựng dữ liệu lớn về KT-XH. Data lake sẽ là hạ tầng dữ liệu quan trọng của chúng ta. Nó sẽ giúp thay đổi cách thức vận hành của hệ thống. Khi cấp trên có nhu cầu về phân tích, báo cáo thì có thể tự làm mà không cần cấp dưới báo cáo. Dữ liệu lớn từ nhiều lĩnh vực khác nhau, nhiều loại khác nhau sẽ giúp chúng ta thêm tri thức để ra các quyết định chính xác hơn, dựa trên dữ liệu và tri thức nhiều hơn và vì vậy mà kỹ trị hơn.

Chuyển đổi số thì có nhiều việc giống nhau và có thể copy từ nơi này sang nơi kia, nếu dùng nền tảng thì làm xong ở tỉnh này có thể khai báo cho tỉnh kia dùng. Bởi vậy mà Cục Tin học hoá Bộ TT&TT nên giao mỗi bộ ngành, địa phương một việc thuộc nhóm những việc sau này có thể mở rộng ra toàn quốc. Với cách này thì nguồn lực của chúng tăng lên nhiều lần và việc cũng vì thế mà nhanh lên nhiều lần. Vai của người dẫn dắt là như vậy.

Chuyển đổi số thì liên quan đến thay đổi. Mà thay đổi là một việc khó, nhất là thay đổi một thói quen. Có một cách để làm cho việc thay đổi dễ đi. Đó là đi tìm những khó khăn đã tồn tại lâu, ai cũng thấy, ai cũng bị ảnh hưởng và giải quyết vấn đề này bằng công nghệ. Ai cũng thấy cần phải thay đổi, ai cũng được hưởng lợi từ thay đổi và vì thế mà ủng hộ thay đổi. Thay đổi một lần thấy hiệu quả thì sau đó mọi người sẽ đỡ sợ thay đổi hơn và cỗ xe lăn bánh.

Thay đổi cũng có thể đến từ một góc khác. Cái cũ thì vẫn như cũ. Tìm một cái mới để làm. Cái mới này thú vị, gây cảm hứng, mang lại giá trị thiết thực, có lợi không chỉ cho cộng đồng mà có ích cả với người thực thi. Hãy bắt đầu từ đây. Như vậy là có một cách thay đổi cái cũ bằng cách trước mắt không động vào nó mà làm cái mới và cái mới này gây cảm hứng, động lực để thay đổi cái cũ. Cái mới thì có dẫn dắt, cái cũ thì để cho người trong cuộc tự nguyện thay đổi sau khi đã quen với cái mới.

Vậy là có 2 cách để đổi mới. Cách thứ nhất là làm cái cũ trước rồi làm cái mới sau. Điều kiện của nó là có cái cũ đã lộ ra là vấn đề, tồn tại nhiều năm và ai cũng thấy, cũng muốn thay đổi. Cách thứ hai là làm cái mới trước rồi làm cái cũ sau. Điều kiện của nó là có cái mới dễ làm, có thể làm nhanh, hiệu quả lớn, lợi ích thiết thực cho cả cộng đồng và người thực thi, gây cảm hứng và tự tin cho mọi người đổi mới cái cũ.

Các địa phương, các bộ ngành phải giám sát và làm cho không gian mạng (KGM) của địa phương mình, của ngành mình trong sạch, lành mạnh. Trong thế giới thực, chúng ta đã và đang làm khá tốt. Chúng ta phải làm điều tượng tự trong thế giới số. Hiện nay, các bộ ngành và địa phương chưa vào cuộc mạnh mẽ. Sở TT&TT thì một số khá mạnh mẽ. Nhưng các bộ ngành, các lĩnh vực khác thì chưa mạnh mẽ, các sở khác thì chưa mạnh mẽ. Nhưng không gian mạng lại là không gian của tất cả các lĩnh vực, các bộ ngành và địa phương. Nhiều khoảng trống đang tồn tại trên KGM và đang bị lợi dụng, rất nhiều cá nhân và tổ chức đang bị phương hại. Nỗi đau xã hội này là trách nhiệm của chúng ta. Trách nhiệm của chúng ta là duy trì sự lành mạnh của không gian mới này. Anh Hoàng Vĩnh Bảo và anh Nguyễn Huy Dũng - Thứ trưởng bàn bạc để trong tháng 7 này, ra chỉ thị, hướng dẫn, cách làm, các công cụ cần thiết để đảm bảo sự lành mạnh KGM.

Một trong những việc cần làm ngay để đảm bảo sự lành mạnh của KGM là sự di chuyển của chính chúng ta, các cá nhân, doanh nghiệp, tổ chức sang các nền tảng sạch. Bộ TT&TT đánh giá, công bố các nền tảng sạch. Các cục, vụ phụ trách lĩnh vực nào thì ra tiêu chí, đánh giá và công bố các nền tảng sạch thuộc lĩnh vực của mình. Hệ thống báo chí truyền thông của cả đất nước phải tích cực tuyên truyền, hàng ngày tuyên truyền để người dân, tổ chức, doanh nghiệp di chuyển sang môi trường có không khí trong lành hơn. Bên cạnh đó là xử lý mạnh tay các nền tảng không lành mạnh. Chúng ta đã muộn rồi để mạnh mẽ làm sạch môi trường sống trên KGM. Đừng để quá muộn!

Về chống dịch. Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu có những cách tiếp cận mới về chống dịch, chuyển từ phòng ngự là chính sang tấn công là chính. Tấn công ở ba mũi. Một là xét nghiệm chủ động ngay cả khi chưa có dịch và xét nghiệm nhanh. Hai là công nghệ thì từ khuyến khích sang bắt buộc đối với một số công nghệ chủ chốt. Ba là vắc xin sẽ là quyết định, là đòn tấn công mang tính quyết định. Phương châm hành động từ 5K + vắc xin thành 5K, vắc xin và công nghệ. Về công nghệ thì phải dễ dùng, thuận tiện, bảo vệ dữ liệu của người dùng, dữ liệu thì tập trung và liên thông, phân tích dữ liệu lớn, một đầu mối chỉ đạo, hỗ trợ thiết thực cho các địa phương, tăng cường thuyết phục, tuyên truyền cho người dân hiểu và tự giác làm, không lạm dụng các biện pháp hành chính. Công nghệ thì quan trọng là phải ứng dụng trước khi có dịch vì nó như người gác đêm để bảo vệ chúng ta, nhất là khi dịch lắng xuống thì chúng ta dễ chủ quan. Khi dịch bùng phát thì chúng ta đã có dữ liệu để phát hiện nhanh những người tiếp xúc gần, không phải cách ly diện rộng, không phải quá vất vả như vừa qua, cuộc sống vẫn có thể tiếp diễn.

Công nghệ phải hướng vào các khâu phòng chống dịch. Sự hợp tác chặt chẽ giữa Bộ Y tế và Bộ TT&TT hướng vào người dân sẽ là yếu tố đảm bảo thành công. Công nghệ phải đi suốt từ khâu khai báo y tế, nhập cảnh, xét nghiệm, truy vết, cách ly, tiêm vắc xin. Thậm chí kể cả các giải pháp công nghệ đo lường, cảnh báo về môi trường làm việc thông thoáng giảm nguy cơ lây nhiễm.

Công nghệ thì chỉ có thể hoàn thiện khi được đưa vào sử dụng. Càng dùng nhiều thì càng thông minh, càng hiệu quả. Càng dùng nhiều thì càng quen, càng không quan ngại. Bởi vậy mà việc dùng công nghệ quan trọng hơn việc làm ra công nghệ. Trung tâm công nghệ phòng chống covid và các Sở TT&TT phải lấy việc ứng dụng làm chính. Đây là câu chuyện lâu dài, nhưng đại dịch là cú huých mạnh mẽ để đẩy nhanh. Thí dụ, kết hợp việc tiêm vắc xin vào Hồ sơ sức khoẻ điện tử thì chúng ta sẽ nhanh chóng có được Hồ sơ sức khoẻ điện tử toàn dân, và đây là cơ sở dữ liệu gốc về y tế toàn dân.

Công nghệ thì nhiều nhưng không được gây rối cho người dân. Tức là phải tích hợp lại qua một cổng duy nhất, dù là sức khoẻ nói chung hay chống dịch, dù là khai báo y tế ở cửa khẩu hay khai báo y tế khi đi từ nơi khác về thì chỉ phải làm một lần.

Công nghệ không phải vị công nghệ mà công nghệ phải mang lại lợi ích cho người dân, cho cộng đồng. Và giá trị mang lại phải lớn hơn chi phí bỏ ra. Công nghệ không phải một khoản đầu tư bị lợi dụng, một khoản chi phí tăng thêm cho ngân sách, cho doanh nghiệp hay tổ chức. Công nghệ phải là tạo giá trị tăng thêm. Công nghệ số thì phải để cho người dân làm chủ dữ liệu của mình. Tất cả ngành chúng ta phải nhận thức sâu sắc việc này, lấy đây làm kim chỉ nam để phát triển.

Về rác viễn thông, giao anh Phan Tâm - Thứ trưởng có những biện pháp mạnh mẽ nhất xử lý triệt để trong năm 2021, cả sim rác, tin nhắn rác, cuộc gọi rác. Số điện thoại di động sẽ được sử dụng làm định danh số, định danh người dùng trên các nền tảng xã hội, thanh toán mobile money, ... Bởi vậy số điện thoại di động phải được xác định chính xác.

Xin trân trọng cảm ơn!

Nguyễn Mạnh Hùng

Bộ trưởng Bộ Thông tin & Truyền thông